Kurtajin yasak oldugu 1987 Romanya'sinda, 4-5 aylik (filmin adindan anladigimiz kadariyla 4 ay 3 hafta 2 gunluk) hamile olan bir genc kizin ve onun yurttaki oda arkadasinin ceninden kurtulma cabasinda yasadiklarini anlatan karanlik bir film 4 Ay 3 Hafta ve 2 Gun. Uluslararasi sinema dunyasinin dikkatini 2007 yilinda Cannes film festivalinde aldigi Altin Palmiye ve FIPRESCI odulleriyle ceken film, gerilimli, karanlik atmosferiyle ve minimalist tarziyla adindan soz ettirirken bizlerin de yeni bir yonetmenle tanismamizi saglamis oldu: Cristian Mungiu.
Istem disi hamile kalmanin bir genc kizin omuzlarina yukledigi buyuk yuku onunla birlikte tasimaya gonullu olmus oda arkadasinin yanindan bir dakika bile ayrilmiyor kamera. Iki genc kiz, kimseyle paylasilamayan, kurtaj yasaginin daha da icinden cikilmaz bir hale getirdigi bu buyuk sorunun sonuclarina katlanmaya calisirken sanki butun ulke insanlari ustlerine geliyor gibidir. Bu gerilimi, dogal ve abartisiz diyaloglarla, izleyicinin gozune sokmadan aktarabilmesi filmin en onemli basarisi.
Otilia'nin, Gabriela otel odasindayken erkek arkadasinin evinde telefonla Gabrile'ya ulasmaya calistigi sahnelerde, otele geri dondugunde otelin onunde bir polis arabasi gordugu sahnede, Gabriela'nin tepkisiz (olu gibi) yatakta yattigi sahnede, cenini atacak bir yerler ararken karanlikta nereye oldugunu bilmeden yuruyup durdugu sahnelerde izleyici surekli olarak her seyin cok kotu olacagi beklentisiyle diken ustunde oturuyor gibidir. Film boyunca, izleyicinin filmi kafasinda tekrar tekrar kurgulayip basarisizliga ulasmasi, yonetmenin bu kurgulamayi izleyiciye surekli yaptirabilmis olmasi yalnizca yonetmenin sinemanin anlatim olanaklarina ne denli hakim oldugunu gostermekle kalmiyor, ayni zamanda film boyunca gerilimin surekliligini sagliyor.
Tasradan gelmis Gabriela'nin icinde bulundugu durumu idare edemeyip altinda ezildigi baskidan dolayi herkese surekli yalanlar soylemesi, onun bu yalanlarinin (bir kurtajci icin garip bir isme sahip) Mr. Bebe'nin Otilia ve Gabriela'ya tecavuzuyle sonuclanmasi, butun bu olanlara ve Gabriela'ya duydugu ofkeye ragmen Otilia'nin ona yardim etmeye devam etmesi, bu arada erkek arkadasinin kendisi uzerine kurdugu baskiya boyun egerek annesinin dogum gunu eglencesine katilmasi, bu eglence sirasinda otelde yalniz basina biraktigi Gabriela'nin sorumlulugu yetmiyormus gibi bir de tasrali oldugu icin hor gorulmesi, buyuklerinin yaninda sigara ictigi icin azarlanmasi... Arka arkaya bu bicimde siralaninca ancak bir filmde bir araya gelebilecek seylerin duru bir anlatimla ve izleyiciyi bogmaya calismadan verilmesi, ustelik bu psikolojiyi anlatirken muzigin yardima cagrilmamasi takdiri hak ediyor.
Erkek bir toplumun kurallarinin ve beklentilerinin yarattigi sıkışmışlıkta, bir genc kizin digerine hic de onemli bir sey yapiyormus gibi gorunmeden verdigi buyuk destek ve kacinmadigi fedakarlik onu aziz mertebesine yukseltiyor. Ama Leonardo da Vinci'nin aksine, Mungiu, Otilia'yi kadrajin odagina oturtmasina ragmen, eylemin odagina oturtmuyor. O, Isa'nin aksine, masanin en az dikkat cekici, en onemsiz sakini olarak masadan kalkip gidiyor. Zaten bu onun icin son aksam yemegi de sayilmaz, otelin lokantasinda, bos, beyaz bir masada, soda icerek baslayacagi baska bir aksam yemegi daha vardir onun icin ve o yemek kesinlikle cok daha onemli olacaktir.
Butun bu yasananlar, suregiden bir etkinligin, eylemin hos olmayan bir nedenle kesintiye ugramasi ve sonra olanlarin unutulmaya calisilarak kalindigi yerden devam edilmeye calisilmasi gibidir. Mesela bir dugunde kavga cikmasi, ama kavga yatistirildiktan ve yaralar sarildiktan sonra eglencenin surup gitmesi gibi. Ama hicbir sey olmamis gibi devam edemez eglence. Mesela yeni dusuk yaptirilmis bir kadin, sigir eti, domuz filetosu, ciger, pane beyin ve ilikten olusan bir dugun menusunun yerine ne yiyebilecegini bulmak icin menuye uzanacaktir. Bu belki de bir perhizin baslangici olacaktir.
Kapanis jeneriginde, filmin, Altin Cag'dan Hikayeler serisinin ilk filmi oldugunu ogreniyoruz. Sonraki filmlerini merakla bekleyecegimiz bir yonetmenle daha tanismis olmak mutluluk verici.
| |
Kayıtlar
