Sanırım genel görüş şöyledir: İyi bir kitabın sinemaya uyarlanmasından söz ediyorsak genellikle hüsranla karşılaşıyoruz. Dostoyevski, Tolstoy uyarlamalarının yanı sıra benim aklıma gelen bir örnek de Haneke'nin Şato'sudur. Kafka'yla Haneke'nin adlarını birlikte okumak bile insanı heyecanlandırırken, film salondaki izleyicilere kesinlikle kendisinden bekleneni verememişti. O kadar büyük bir beklentiyle gitmiştim ki salona, ayrılırken boynum gerçekten büküktü.
Bu durumun elbette istisnaları var. Bu istisnalar için aklıma gelen ilk örnek de Selvi Boylum Al Yazmalım. Cengiz Aytmatov'un Gülsarı'sından uyarlanan bu film, hem kitaptaki duyguları başarıyla yansıttığı için hem de kitaptaki motifleri Türkiye'deki yaşantıya parlak biçimde uyarlayabildiği için (atın yerini kamyonun alması, vb.) dikkate değer bir uyarlamaydı. Filmin Türkiye'deki başarısının kitabın tanınırlığının çok çok önünde olduğu da zaten kabul gören bir düşünce.
Cacoyannis'in Anthony Quinn'li Alexis Zorba'sını yıllar önce izlediğimde onun da bir edebiyat uyarlaması olduğunu biliyordum. Filmi izledikten sonra Kazancakis'in Zorba'sını da edinip okumak istemiştim. Ancak araya pek çok şey girdi ve Zorba unutulup gitti. Geçen yıl anneme bir kitap armağan etmek istediğimde rafta sirtaki yapan Zorba'nın iyi bir seçim olacağını düşündüm. Annem okuduktan sonra kitabı okumak için ondan ödünç aldım (ne armağan ama). Kitaplığımdaki okunmamış romanların sayısı giderek azalınca sıra ona geldi. Geçtiğimiz hafta sonu kitabı bitirdim(nedense biraz uzun sürdü okumam). Kitabı okuyup bitirdiğimde düşündüğüm şey filmin kitaba göre daha başarılı olduğuydu. Filmi izleyeli yıllar olduğu için edindiğim izlenimi zaman içinde iyi/kötü skalasında bir yerlere oturmuştu, ayrıntılar konusunda zaten zayıf olan hafızamı zorladıysam da pek bir şey çıkartamadım. Yine de filmin bana belirli duyguları daha yoğun yaşattığını düşünüyorum. Hele sahildeki sirtaki sahnesinin filmdeki versiyonuyla kitaptaki versiyonu karşılaştırıldığında aradaki sanki daha da açılıyor.
Şimdi filmi edinip tekrar izlemeyi umuyorum. Bu da birkaç yıl sürer mi, onu bilmiyorum, ama burada yadığım düşüncelerimin ne kadar değişeceğini merak ediyorum.
| |
Kayıtlar
